Misverstand 7, slot (3 juli 2025)

“Kernenergie is duur”.

Wat betaalde u tien jaar geleden voor stroom? Tien of twintig cent? Vandaag 50 of 60 cent. Waarom is stroom zo duur geworden? In Frankrijk komt het voor twee derde uit kerncentrales. Zij betalen 15 cent. In maart besloot ons land 23 miljard euro uit te geven om de windparken op zee, op kosten van ons allemaal, aan te sluiten op het landelijk stroomnet. Drie-en-twintig duizend keer een miljoen euro (zie Volkskrant 6 mei pag 19).

Lange tijd zijn geen kerncentrales gebouwd, behalve één in Engeland en één in Finland. Als gevolg van protesten zijn tijdens de bouw ingrijpende wijzigingen doorgevoerd, waardoor grote vertragingen en kostenoverschrijding. In Engeland stegen de rentelasten tot 60% van de bouwkosten. Bij kostenvergelijking tussen wind op zee (waar ons land voor gekozen heeft) en kernenergie wordt altijd uitgegaan van deze twee kerncentrales. Bekend is de LCOE, Levelized Cost of Energy. De LCOE pretendeert een eerlijke en objectieve vergelijking te geven van wat het kost. Vergeet het maar.
Bij de LCOE wordt wel gekeken naar de kosten van de bouw, het onderhoud, de brandstofkosten, en het latere opruimen. Maar niet de kosten die het gevolg zijn van het feit dat windmolens hooguit 40% van de tijd stroom leveren, en kerncentrales altijd. Daarom zijn voor windstroom extra voorzieningen nodig zodat we, ook als het niet waait, toch stroom hebben. Bijvoorbeeld dure accu’s voor hooguit een paar uur, of opslag in waterstof waarbij de helft van de stroom verloren gaat. En dure brandstofcellen met hun korte levensduur om van de waterstof weer stroom te maken.

Bij LCOE wordt geen rekening wordt gehouden met aanpassingen aan het lichtnet die voor windmolens nodig zijn, zoals de 23 miljard euro om de windmolens aan te sluiten.
Eén kostenpost, die ook alleen voor zon en wind geldt, wordt al helemaal nooit genoemd. Dat is de inertia, of liever gezegd het ontbreken daarvan. Als u daar nog nooit van gehoord hebt, geen nood, ook in de energie wereld hoor je daar zelden of nooit iets over. Wat is inertia?

Voor een stabiel lichtnet is het nodig dat de spanning en de fase van de stroom zeer stabiel zijn. Alle elektriciteit centrales zijn daarvoor aan elkaar gekoppeld. Ze beschikken allemaal over zware roterende stroom generatoren, en daarmee over inertia. Windmolens hebben geen inertia. Zodra het aandeel windstroom groter wordt, denk aan 40%, is er onvoldoende inertia, en wordt het lichtnet instabiel, ofwel de stroom valt uit.

De oplossing daarvoor zijn uitgeklede electriciteit centrales. Dat zijn gewone electriciteit centrales, maar dan zonder de branders. Denemarken, met ruim 40% windstroom, is al gedwongen ze volop in te zetten. Bij de LCOE wordt dit nooit meegeteld.

Als je bedenkt dat voor kerncentrales alleen de bouwkosten en de lage operationele kosten, en één hoogspanningskabel voor aansluiting of het net nodig zijn, maar bij windmolens vele hoogspanningskabels, buffering van stroom in accu’s of waterstof, dat altijd centrales beschikbaar moeten zijn voor als het niet waait, en inertia centrales, dan is duidelijk dat windstroom veel duurder is dan kernenergie.

Dan noem ik nog niet de invloed, liever gezegd de verwoesting van het milieu die windmolens veroorzaken. En dat voor windenergie drie honderd (!) keer meer grondstoffen nodig zijn dan voor kernenergie, waaronder per windmolen honderd kilo zeldzame metalen uit China en duizend liter fossiele smeerolie.
Kernenergie is veruit de goedkoopste vorm van stroom opwekking.

Haaren, Gerard Smals.