Hoe inclusief is onze zorg eigenlijk?

Hoe inclusief is onze zorg eigenlijk? We zeggen dat iedereen dezelfde zorg krijgt, maar steeds vaker besef ik dat dezelfde zorg niet hetzelfde is als gelijke zorg. Inclusieve zorg betekent dat iedereen, ongeacht taal, achtergrond of vaardigheden, écht kan meedoen. Dat wij ons aanpassen aan de patiënt, en niet andersom.

Laatst ontmoette ik een patiënt die onze Nederlandse taal nauwelijks sprak. Ik moest hem uitleggen wat de behandeling met chemotherapie inhield en zou betekenen. Een gesprek waar normaal gesproken nuance, nabijheid en lichaamstaal een grote rol spelen. Nu belde ik de tolkentelefoon. Op papier de perfecte oplossing: je praat in het Nederlands, de tolk vertaalt, de patiënt antwoordt, de tolk vertaalt terug. Maar in de praktijk voelde het meer als een dun draadje tussen ons, dat soms even trok maar nooit echt verbond.

Ik keek hem aan terwijl ik sprak. Toch voelde het afstandelijk. De woorden waren van mij, maar niet voor hem, ze reisden via een onbekende stem die wij niet konden zien. En zijn woorden? Ik hoorde ze pas nadat ze waren omgezet in iets begrijpelijk voor mij. Ik probeerde zijn gezicht te lezen, maar hij keek weg. Niet uit onwil, eerder uit ongemak.

Ik wilde weten hoe het écht met hem ging: waar zijn angst zat, wat deze diagnose met hem deed. Maar de kwetsbaarheid leek verloren te gaan in de vertaling. Het gesprek werd statischer dan ik wilde, minder persoonlijk dan ik hem gunde. Aan het einde vroeg ik me af: krijgt hij wel gelijke zorg? Niet dezelfde zorg voor iedereen, maar zorg die rekening houdt met het punt van waaruit iemand start?

Inclusieve zorg vraagt verschillend werken omdat niet iedere patiënt vanuit dezelfde positie start, vraagt dat we extra tijd nemen. Meer checken. Minder aannemen. Dat we blijven zoeken naar manieren om echt contact te maken, zelfs als taal ons in de steek laat. Dat we alert blijven op wie uit beeld dreigt te raken.